Papav

Papav (Asimina triloba), Annonaceae (anonagiller) familyasından Kuzey Amerika’ya özgü bir meyva ağacı. Amerikalıların “papaw” ya da “pawpaw” olarak isimlendirdikleri bu ağaç hint ayvası (Anona) ve ylang-ylang (Cananga odorata) ile yakın akraba. Muz (Musa) türleriyle akraba olmasa da ona “Hint muzu” ya da “yabani muz” diyenler de var. Çünkü meyvalarının tadının muz, kavun ve mango karışımı olduğu söyleniyor. Hatta sırf bu nedenle ona “banango” (banana + mango =banango) diyenler de var.

Amerika’ya özgü meyva ağaçları içinde meyvası en büyük olan (ortalama 250 gr.) meyva ağacı olduğu biliniyor. Amerikan Kızılderilileri eskiden ağacın kabuğunun iç kısmındaki liflerden ip ve balık ağı yaparlarmış. Papav drenajı iyi olan, derin, nemli ve verimli topraklarda doğal olarak yetişiyor. Ağacın “çürümüş et gibi kokan”(!) koyu kırmızı, ya da morumsu kahverengi çiçekleri erken ilkbaharda açıyor. Çiçeklerinin böyle kokmasının nedeni ağacın tozlaşma için böceklerden faydalanması. Öte yandan ağacın yaprakları, ince dalları ve kabuğunun doğal böcek öldürücü olması bu tozlaşma işlemini biraz zorlaştırıyor çünkü çok az böcek türü buna dayanabiliyor. Fakat papav doğal ortamında genetik kopyası olan bireylerle tozlaşamıyor, o nedenle meyva verebilmesi için farklı papav ağaçlarına ihtiyaç duyuluyor. Meyvesi için yetiştirilen papavlar ise genellikle bir fırçayla manuel olarak tozlaştırılıyor.

Ağaçta bulunan “asetojenin” adlı zehirli madde yapraklarının orman hayvanları tarafından yenmesine de engel oluyor. Bu konuda bir de istisna var, üzerinde zebra desenleri bulunan “zebra çatal kuyruk kelebeği” (Protograpium marcellus) larvalarını bu ağacın üzerine bırakıyor. Ve ağacın yapraklarını yiyerek büyüyen tırtıllar kelebeğe dönüştüklerinde bile eser miktarda da olsa bu zehiri ihtiva ediyorlar. Böylece kuşlar ve diğer avcı böcekler tadı kötü olan bu kelebekleri yemiyor.

ABD’nin güneyindeki organik tarım meraklıları papava oldukça ilgi gösteriyor çünkü hem zararlısı çok az olan, hem de ilaçlamaya gerek duyulmadan meyva alınabilen masrafsız bir ağaç olarak yetiştirilmesi kolay olan bir ürün. Ağaç Eylül-Ekim döneminde ise içinde siyah ya da koyu kahverengi çekirdekler bulunan ve patatesi andıran meyvalarını olgunlaştırıyor.

Amerika’nın ilk başkanı George Washington’ın en sevdiği tatlı “soğutulmuş papav”mış. Papav genellikle kalem aşıyla çoğaltılıyor ama doğal ortamında hava kökleri ve tohumlarla yayılıyor. Bitkinin tohumlarını cepte taşımak ise Ohio eyaletindeki yaygın bir inanışa göre kişiye uğur getiriyormuş. Genellikle sel sonrası zarar gören nemli arazilerde papavların hızla büyüdüğü ve derine inen kök sistemleriyle toprağın akıp gitmesine engel oldukları söyleniyor. Demek ki neymiş, doğanın da kendine ait kurtarma yöntemleri varmış sevgili bitki dostları. Acaba doğa bizim gibi zararlılardan ne zaman ve nasıl kurtulacak, merakla bekliyoruz...