Karpuz

Karpuz (Citrullus lanatus), yaz mevsiminin en vazgeçilmez meyvasıdır. Sarmaşık benzeri yayılıcı, sarı çiçekli, hızlı büyüyen ve yaklaşık 100 günde meyvesini olgunlaştırabilen Afrika kökenli bir bitkidir.

Yıllar önce çocukken gittiğim Mersin’de kuma düşen karpuz çekirdeklerinin nasıl da birkaç gün içinde filizlenip hızla büyüdüğünü görmüş ve şaşırmıştım. Mersin’deyken beni şaşırtan diğer bir bitki de dev hint inciri (Opuntia ficus) kaktüsleriydi, büyükannemin saksısındaki küçücük “kaynanadili” nasıl olup da ağaç kadar olup meyve bile vermişti. Kaynanadillerinden oluşan küçük bir bahçede dolaşırken kendimi Gülliver’in devler ülkesini ziyaret etmiş gibi hissetmiştim. Bir çocuğun gözüyle bakıldığında dünya ne kadar da büyüleyicidir, keşke her zaman böyle bakabilsek hayata...

Karpuza dönersek, onu ehlileştirenler de yine on parmağında on marifet Mısırlılar, nerden mi biliyoruz? Firavun Tutankhamun’un mezarından çıkan karpuz çekirdeklerinden tabi ki. Fakat karpuz seracılık sayesinde artık neredeyse tüm dünyaya yayılmış durumda. Tohumdan üretilebilen karpuzun yüzde 88’i sudan oluşur ama geri kalanı da tam bir vitamin ve mineral deposudur. Karpuzun meyvesi, yaprakları ve çekirdekleri bile yenebilir, hatta çekirdeğinin yağı bile çıkarılmaktadır. Bu özelliğiyle sıcak ve çorak iklimler için hayat kurtarıcı bir meyva olduğunu söyleyebiliriz. Kumlu-tınlı, nemli ve drenajı yüksek olan topraklarda iyi yetişir. Kuraklığa ve sıcağa dayanıklıdır fakat dona dayanmaz. Uzun sıcak yazları çok sever ve o yıl güzel ürün verir.

Öyle ki “karpuz kabuğu düşmeden denize girilmez” derdi büyüklerimiz, yani havalar ısınıp da karpuz meyvesini verdiğinde deniz de girilecek kadar ısınmış olur. Pek çok renk ve şekillerde türleri geliştirilmiştir... Karpuzun ülkemizde hangi türü makbuldür, karpuz nasıl satın alınır diyerek sazı eline almak isteyen kim var?... Buyurun lütfen anlatın, öğrenelim.