Sarı Meyan / Piyan

Sarı Meyan (Thermopsis turcica ), baklagiller (Fabaceae) familyasından sadece Türkiye’deki Akşehir ve Eber göllerinin güney kıyılarında rastlanan rizomlu ve çok yıllık, endemik bir otsu bitki türü. Meyanı (Glycyrrhiza glabra) anlattığım yazıda onu sarı meyanla karıştırmayın diyerek bu bitkiden de bahsetmiştim. Botanik dünyası onu “vuralia” adıyla tanısa da biz ona daha çok “acı meyan”, “Eber sarısı” ya da “piyan” diyoruz. Meyandan farklı olarak büyük sarı çiçeklere, tüylü bir gövde ve yapraklara sahip olan sarı meyanla ilgili belki de en önemli bilgi, “kritik ölçüde tehlikede” olan bitki statüsünde olması, yani yok olmak üzere. Hayvanlar tarafından tüketilmeyen bir bitki olsa da zararlısı da oldukça fazla bir tür. Özellikle de çevrede yapılan tarımsal faaliyetlerin bölgeye çektiği zararlı böcekler ve tabi ki gölü kurutup tarım arazisi haline getiren, onu gördüğü yerde “hayırsız ot” diye söküp atan insanlar(!)...

Bu bitkiyi ilk defa Nezahat Gökyiğit’te koruma altına alınmış olarak gördüğümde yetkililere “Peki umut var mı?” diye sormuştum. Bu sorunun cevabı ise “Bunu zaman gösterecek” olmuştu. Çünkü bitkinin tohumlardan yetiştirilmiş bireyleri ancak 3-4 senede tohum oluşturmaya başlıyor. Bitkinin tohumları ne yazık ki böcekler tarafından çok sevilerek tüketildiğinden yeterince tohum elde etmek için de haliyle önlemler almaları gerekiyor. Orada kendisi için ayrılmış küçük alanda piyana Akşehir gölünün kıyısını aratmamayı başaracaklar mı açıkçası ben de merak ediyorum ama çok değerli hocaların gözetiminde ve emin ellerde olduğunu düşünebiliriz. Piyanı Mayıs ayı gibi ziyaret edip hatrını sormak gerek. Öte yandan piyanı asıl olarak anavatanında koruyabilmek, bitkiyi tanıtarak yöre halkını bilinçlendirmek ve kendi yaşam alanında koruma bölgeleri oluşturmak çok daha önemli.